Birçok anne ve baba bebeğin ilk yılındaki uyku problemleri ile savaşmakta ve bunun çözümünü aramaktadır. Bunu yaparken sıklıkla yenidoğan bebeği uyku düzenine alıştırmaya çalışılmaktadır. Ve sıklıkla çözümün bebeklerde olduğu düşünülmektedir. Son zamanlarda yapılan birçok araştırma göstermektedir ki bebeğin uyku davranışı anne karnındaki yaşamından başlayarak şekillenmektedir. Araştırmacılar çalışmalarında, yenidoğan bebeklerin uyku problemlerine çözüm bulmak için bebekten daha çok aileye odaklanmak gerektiğini gözlemlemişlerdir.
Annenin gebelikteki uyku kalitesi ve süresinin bebeğin beyin gelişiminde önemli olduğu bilinmektedir. Bunun yanında annenin eğitim düzeyi, gebelikte ve lohusalık döneminde annenin depresyon (üzüntü hali) şikayetlerinin olması, annenin uyku kalitesinin, bebeklerin uyku kalitesi ve uyku düzeni üzerine önemli etkisi bulunduğu düşünülmektedir.
Bebeklerin uyku düzeni ve beslenmesinin, annenin doğum sonrası dönemdeki (Lohusa Dönemi) depresyon durumundan, uyku kalitesi ve süresinden, yaşadığı stres faktörlerinden etkilendiği yapılan birçok çalışmada tespit edilmiştir.
Annenin gebelikte anemisinin (kansızlık) olmasının, yenidoğan dönemindeki bebeklerin gece uyku süreleri üzerine olumsuz etkisi olabileceği bildirilmiştir.
Gebeliğinde sigara kullanan annelerin bebeklerinin anne karnında davranışsal değişikliklerinin başladığı düşünülmektedir. Gebeliğinde sigara kullanan annelerin bebekleri, artan uyarılma davranışına sahip, huysuz ve yatıştırılması güç yenidoğan bebekler olduğu görülmüştür.
Bebeğin davranışsal gelişiminin anne karnında başladığı, gebenin duygu durumu, beslenmesi, maruz kaldığı sigara gibi birçok etken yenidoğan döneminde bebeğin uyku davranışını büyük oranda etkilemektedir. Gebeliğini ruhen ve bedenen ebeveynlerin sağlıklı geçirmenin yenidoğan bebek sağlığı açısından önemi birçok araştırmada gösterilmiştir.
Bu sebeple, bebeğimizin sağlıklı bir yenidoğan süreci geçirmesi için, gebelikte annenin dikkat etmesi gerekenleri özetlersek;
- Gebelikte düzenli ve kaliteli uyku
- Gebelikte uygun görülen takviye ilaç ve vitaminlerin kullanılması, düzenli takibe giderek kansızlık gibi problemlerin önlenmesi
- Sigara, alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak
- Sağlıklı beslenme
- Stresten uzak durma ve başa çıkamadığımız duygu durum değişiklerinde profesyonel destek almak
Bu sebeple, yenidoğan döneminde bebeğin uyku davranışının yönetiminde ebeveynlerin eğitiminin büyük bir öneme sahip olduğu açıktır. Sorunların çözümünde ebeveynlere odaklanmak daha akılcı bir yaklaşım olacaktır.
Kaynaklar:
- Anemia in pregnancy and sleep of 6-month-old infants: A prospective cohort study Lei Zhang, Shuangshuang Ma, Feicai Dai, Qiong Li, Lin Wu, Lijun Yu, Tianqin Xie, Dao-min Zhu, Peng Zhu Front 2023; 10: 1049219. Published online 2023 Mar
- doi: 10.3389/fnut.2023.1049219
- Katherine Sharkey, Ijeoma N. Iko, Jason T. Machan, Johanna Thompson-Westra, Teri B. Pearlstein. Infant Sleep and Feeding Patterns are Associated with Maternal Sleep, Stress, and Depressed Mood in Women with a History of Major Depressive Disorder. Arch Womens Ment Health. Author manuscript; available in PMC 2017 Apr 1.
- Melissa Nevarez-Brewster, Catherine H. Demers, Alexandra Mejia, Mercedes Hoeflich Haase, Maria M. Bagonis, Sun Hyung Kim, John H. Gilmore, M. Camille Hoffman, Martin A. Styner, Benjamin L. Hankin, Elysia Poggi Davis. Longitudinal and prospective assessment of prenatal maternal sleep quality and associations with newborn hippocampal and amygdala volume. Dev Cogn Neurosci. 2022 Dec; 58: 101174. Published online 2022 Nov 9.
- Laura R. Stroud, Margaret H. Bublitz, Frank A. Crespo, Barry Lester, Amy L. Salisbury. Maternal smoking in pregnancy, fetal activity & newborn behavioral state:
An observational ultrasound study. Neurotoxicol Teratol. Author manuscript; available in PMC 2021 Sep 1.
Published in final edited form as: Neurotoxicol Teratol. 2020 Sep-Oct; 81: 106894.
- Tabitha Krogh Ölmestig, Volkert Siersma, Anna Rubach Birkmose, Jakob Kragstrup, Ruth Kirk Ertmann. Infant crying problems related to maternal depressive and anxiety symptoms during pregnancy: a prospective cohort study
BMC Pregnancy Childbirth. 2021; 21: 777.
- Marie Camerota, Noa Gueron-Sela, Melissa Grimes, Cathi B. Propper. Longitudinal links between maternal factors and infant cognition: Moderation by infant sleep. Infancy. Author manuscript; available in PMC 2022 Jun 21.